ประชามติอียิปต์: ร่างรัฐธรรมนูญ 3 ครั้งใน 5 ปี เลือกตั้งแล้วได้ผู้นำไม่ดีเลยต้องเชื่อมือทหาร

 

“ทุกคนเคยกับการบอกว่า มันไร้ซึ่งความหวังซึ่งก็จะไม่มีใครไปปรากฏตัวบนท้องถนน

 

 

อียิปต์ได้รับเอกราชจากอังกฤษตั้งแต่ปี 1922 รัฐธรรมนูญฉบับปี 1923 ได้สร้างระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภา ขึ้นมา จนกระทั่งการปฏิวัติของกลุ่มทหารในปี 1952 ระบอบเผด็จการได้เข้ามาแสดงบทบาทหลักแทนที่ประชาธิปไตย อำนาจทางการเมืองถูกผูกขาดและกิจกรรมทุกรูปแบบของฝ่ายที่ไม่เห็นด้วยถูกปิดกั้น  ผู้นำเผด็จการที่โดดเด่นที่สุดในประวัติศาสตร์การเมืองของอียิปต์คือ ฮอสนี มูบารัค ประธานาธิบดีของที่ปกครองประเทศยาวนาน 30 ปี ตั้งแต่ 1981-2011 

 

การลุกฮือขึ้นประท้วงรัฐบาลของชาวตูนิเซีย ในปี 2010 จุดกระแสการปฏิวัติในโลกอาหรับ (Arab spring) เป็นปัจจัยหนึ่งที่ปลุกเร้าชาวอียิปต์ให้ออกมาโค่นล้มรัฐบาลเผด็จการ  การชุมนุมประท้วงครั้งใหญ่ต่อเนื่อง 18 วัน ของประชาชนอียิปต์ที่รู้สึกเหนื่อยหน่ายต่อพฤติกรรมฉ้อราษฎร์บังหลวง, การปิดกั้นเสรีภาพในการแสดงออก, และการประกาศภาวะฉุกเฉินที่เอื้อให้เจ้าหน้าที่รัฐละเมิดสิทธิประชาชนอย่างร้ายแรง  เป็นผลให้มูบารัคประกาศลาออกจากตำแหน่ง ในวันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2011   

 

ในยามที่ตำแหน่งผู้นำสูงสุดของประเทศว่างลงเช่นนี้ ไม่มีสถาบันหรือองค์กรใดที่มีความพร้อมไปกว่ากองทัพอีกแล้วประกอบกับมรดกทางความคิดของการรัฐประหารเมื่อปี 1952 ที่สร้างฐานความเชื่อว่า กองทัพและประชาชนคือหนึ่งเดียวกัน (‘army and the people are one’)  การเข้ามาของกองทัพจึงได้รับการต้อนรับจากประชาชนอียิปต์อย่างท่วมท้น ในวันนั้นกองทัพ คือ ความหวังในการนำประชาธิปไตยกลับคืนสู่สังคมอียิปต์  คล้อยหลังจากที่มูบารัคลงจากอำนาจเพียง 2 วันกองทัพได้ประกาศยุบสภาและระงับการบังคับใช้รัฐธรรมนูญ โดยประกาศจะปกครองประเทศจนกว่าจะมีการเลือกตั้ง  

 

ภาพการชุมนุม ขับไล่มูบารัค

ที่มาภาพ edition.cnn

 

 

 

 

 

แม้ว่าการเข้ามาของกองทัพจะไม่ได้มาพร้อมความชอบธรรมตามกฎหมาย  แต่ความไม่ชอบธรรมก็เจือจางไปได้ด้วยบรรยากาศแห่งเสรีภาพในการแสดงออก ที่ชาวอียิปต์ได้รับเป็นครั้งแรกในรอบหลายสิบปี และการลงประชามติเพื่อแก้ไขรัฐธรรมนูญ ถูกจัดขึ้นในเดือนมีนาคม 2011 ประชามติครั้งนี้มุ่งแก้ไขรัฐธรรมนูญให้มีความเป็นประชาธิปไตยมากขึ้นกว่าฉบับของมูบารัค  โดยมีสาระสำคัญคือ การลดระยะเวลาการบริหารประเทศของประธานาธิบดีจาก 6 ปีให้เหลือ 4 ปีจำกัด 2 วาระติดต่อกันเท่านั้น, การบังคับให้ประธานาธิบดีเลือกรองประธานาธิบดี ภายใน 30 วัน หลังจากการเลือกตั้ง และการกำหนดคุณสมบัติว่าประธานาธิบดี ต้องมีอายุ 40 ปีขึ้นไปและห้ามสมรสกับชาวต่างชาติ  

 

การทำประชามติครั้งนี้ มีพรรคการเมืองกว่า 10 พรรคและผู้นำทางความคิดจำนวนหนึ่งรณรงค์ให้โหวตไม่เห็นด้วยกับร่างรัฐธรรมนูญ เช่น อาหรับ ลีก, อามีร์ มอร์ซา นักการทูตและอดีตรองเลขาธิการอาหรับ ลีกและโมฮัมเหม็ด เอลบาราเดอี อดีตผู้อำนวยการสำนักงานพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ กลุ่มนักกฎหมายอาวุโสและนักเขียน โดยพวกเขาต่างกลัวว่าการร่างรัฐธรรมนูญนี้จะทำให้ระบอบเผด็จการเป็นสิ่งถูกกฎหมาย (Legalising dictatorship) 

 

อัตลักษณ์ทางศาสนาถูกหยิบยกมาใช้รณรงค์ระหว่างการทำประชามติครั้งนี้ ฮานิ ชุครอลเลาะห์ นักเคลื่อนไหวจากฝั่งเสรีนิยมกล่าวว่า องค์กรศาสนาได้สร้างข่าวลือที่ผิดว่า การโหวตไม่เห็นด้วยเป็นการคุกคามต่อมาตรา 2 ของรัฐธรรมนูญที่ระบุว่า กฎหมายอิสลามคือพื้นฐานของกฎหมายอียิปต์ บ้างก็บอกว่า ผู้โหวตไม่เห็นด้วยเป็นผู้ที่ชื่นชอบในอเมริกา แต่ถ้าโหวตเห็นด้วยคุณคือผู้ศรัทธาในพระเจ้า

 

  

ชาวอียิปต์ ต่อแถวไปลงประชามติในปี 2011

ที่มาภาพ english.cina.com

 

การทำประชามติร่างรัฐธรรมนูญครั้งนี้มีผู้มาออกเสียงร้อยละ 41 ของผู้มีสิทธิออกเสียง 45 ล้านคนทั่วประเทศ ซึ่งเป็นจำนวนผู้ออกมาใช้เสียงมากที่สุดในประวัติศาสตร์อียิปต์ โดยร้อยละ 77.2 หรือ 14.1 ล้านคนเห็นชอบกับการแก้ไขรัฐธรรมนูญจึงมีการเลือกตั้งรัฐสภาและประธานาธิบดีขยับมาเร็วขึ้น การเลือกตั้งที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วนี้เป็นผลดีต่อพรรคการเมืองที่มีความพร้อมอย่าง พรรคภราดรภาพมุสลิม (Muslim Brotherhood) และพรรคของกลุ่มขั้วอำนาจเดิม ในทางกลับกันฝ่ายการเมืองขั้วตรงข้ามอย่างกลุ่มเสรีนิยมไม่พึงพอใจนักต่อสถานการณ์เช่นนี้ เนื่องจากพวกเขาไม่มีเวลาเพียงพอในการจัดตั้งองค์กรทางการเมือง 

 

 

 

 

ก่อนการลงประชามติเพียงสองวันทหารได้ทำร้ายผู้ประท้วง และเข้าจับกุมนักกิจกรรมเกือบ 200 คน โดยบีบีซีรายงานว่า ผู้ถูกจับที่เป็นหญิงอย่างน้อย 18 คน ต้องถูกเปลื้องเสื้อผ้าและตรวจสอบพรหมจรรย์  ขณะเดียวกัน วอชิงตันโพสต์ รายงานว่า กองทัพมีคำสั่งจับกุมไมเกล นาบิล ซานัด นักกิจกรรมในข้อหาดูหมิ่นกองทัพและเผยแพร่ข้อมูลที่เป็นเท็จ โดยศาลตัดสินจำคุก 3 ปีในเรือนจำทหารก่อนจะลดเหลือ 2 ปี นับเป็นนักกิจกรรมคนแรกที่ถูกจับกุมหลังการขึ้นสู่อำนาจของกองทัพ 

 

ฟรีด้อม เฮ้าส์ (Freedom House) องค์กรจับตาเสรีภาพสื่อทั่วโลก รายงานว่า ในเดือนกันยายน 2011 กองทัพได้ประกาศใช้กฎหมายภาวะฉุกเฉิน และนำกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการแพร่ข้อมูลข่าวและข้อมูลเท็จมาใช้อีกครั้ง ส่งผลต่อเสรีภาพของสื่อ การเซนเซอร์สื่อ ทั้งจากคำสั่งของรัฐและเซนเซอร์ด้วยตัวเองเกิดขึ้นอย่างแพร่หลายในอียิปต์ โดยนักข่าวหลายสิบคนถูกเรียกรายงานตัวเพื่อสอบสวนโดยอัยการทหาร นักข่าวและบล็อกเกอร์หลายสิบคนถูกจับกุม เช่น กรณีอัลลา อับเดล ฟัตตะห์ บล็อกเกอร์ เขาถูกจับกุมจากการวิพากษ์วิจารณ์บทบาทของทหาร 

 

 

 

 

 

หลังประชามติแก้ไขร่างรัฐธรรมนูญครั้งแรกผ่านไป การเลือกตั้งรัฐสภากำหนดให้จัดขึ้น ต่อเนื่องกันระหว่างวันที่ 28 พฤศจิกายน 2011- 11 มกราคม 2012 ก่อนหน้านั้นเพียง 9 วันจัตุรัสตะฮ์รีย์ได้ต้อนรับผู้ชุมนุมอีกครั้ง แต่ครั้งนี้เป็นการเรียกร้องให้กองทัพออกจากอำนาจอย่างเร็วที่สุดและไม่ยุ่งเกี่ยวกับการเมืองอย่างถาวร กองทัพปฏิเสธที่จะคืนอำนาจให้ประชาชนแต่จัดตั้งสภาที่ปรึกษาประธานาธิบดีเพื่อช่วยจัดการในการเปลี่ยนผ่านไปสู่การเมืองหลังการเลือกตั้ง และจะสละอำนาจภายในเดือนกรกฎาคมปี 2012  แต่นั่นไม่ได้ส่งผลต่อจำนวนผู้ออกมาใช้สิทธิเลือกตั้งที่สูงกว่าร้อยละ 60  ผลการเลือกตั้งพรรคภราดรภาพมุสลิมได้รับเสียงไปร้อยละ 47 และพรรคซาลาฟีย์ได้ร้อยละ 24

 

ขณะที่ในการเลือกตั้งประธานาธิบดีของอียิปต์ในเดือนมีนาคม 2012 ได้ตอกย้ำชัยชนะของพรรคภราดรภาพมุสลิมอีกครั้ง เมื่อโมฮัมเหม็ด มอร์ซี ตัวแทนจากพรรคภราดรภาพมุสลิมได้รับเสียงมากที่สุด ต่อมาเขาได้ร่วมเป็นพันธมิตรกับกลุ่มอนุรักษ์นิยมสุดโต่งอิสลามซาลาฟีย์

 

ภาพของ โมฮัมเหม็ด มอร์ซี่ จากพรรคภราดรภาพมุสลิม

ที่มาภาพ edition.cnn

 

การที่คะแนนเสียงกว่าครึ่งเทไปที่พรรคอิสลาม จุดกระแสความกังวลทั้งในและต่างประเทศถึงอนาคตของกลุ่มผู้หญิง, กลุ่มเซคิวลาลิสต์ (กลุ่มที่ต้องการให้แยกศาสนาออกจากการเมือง) และกลุ่มชาติพันธุ์ อย่าง กลุ่มคอปติกที่นับถือศาสนาคริสต์  แต่พรรคภราดรภาพมุสลิมได้เรียกคืนความมั่นใจด้วยการให้สัญญาว่าจะทำงานร่วมกับภาคส่วนอื่นๆ อย่างทั่วถึง ให้ความเคารพในสิทธิของกลุ่มชาติพันธุ์และดำรงไว้ซึ่งข้อผูกมัดระหว่างประเทศ 

 

 

 

 

 

โมฮัมเหม็ด มอร์ซีเป็นประธานาธิบดีคนที่ 5 ของอียิปต์นับตั้งแต่ได้รับเอกราชและถือเป็นประธานาธิบดีคนแรกที่มาจากการเลือกตั้งของประชาชน หลังจากเข้ารับตำแหน่งมอร์ซีพยายามลดทอนอำนาจของทหารด้วยการปลดประธานสภาที่ปรึกษากองทัพและโยกย้ายอำนาจของทหารให้มาอยู่ในมือของพลเรือนมากขึ้น รวมถึงยกเลิกรัฐธรรมนูญที่ผ่านการลงประชามติเมื่อปี 2011 เนื่องจากสาระบางประการของรัฐธรรมนูญเหนี่ยวรั้งอำนาจของประธานาธิบดี และตระเตรียมการร่างรัฐธรรมนูญขึ้นใหม่

 

ในเดือนพฤศจิกายน 2012 เทเลกราฟ สำนักข่าวของอังกฤษรายงาน คำประกาศของ มอร์ซีว่า ทุกการตัดสินใจของประธานาธิบดีอยู่เหนือกฎหมาย และให้ยกเว้นการพิจารณาเอาผิดแก่สภาร่างรัฐธรรมนูญและสภาที่ปรึกษา จนกว่ารัฐธรรมนูญฉบับใหม่จะบังคับใช้ เขากล่าวว่า ประธานาธิบดีมีสิทธิที่จะออกมาตรการหรือการตัดสินใจเพื่อปกป้องการปฏิวัติและการประกาศรัฐธรรมนูญ การตัดสินใจและกฎหมายใดที่ออกโดยประธานาธิบดีถือเป็นที่สิ้นสุดไม่สามารถอุทธรณ์ได้  ประกาศดังกล่าวได้ก่อเกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์จากประชาชนว่าเป็นการยึดอำนาจ ประชาชนยังไม่พอใจที่มอร์ซีและพรรคพวกให้ความสนใจในอำนาจมากกว่าการแก้ไขปัญหาปากท้องของประชาชน 

 

การประท้วงขึ้นสู่จุดสูงสุดในช่วงต้นเดือนธันวาคม ผู้ประท้วงมารวมตัวกันที่ทำเนียบประธานาธิบดีสมาชิกของกลุ่มภราดรภาพมุสลิมถูกกล่าวหาว่าหน่วงเหนี่ยวกักขังและทุบตีผู้ประท้วงต่อต้านรัฐบาลไม่ต่ำกว่า 49 รายและผู้ประท้วงอีก 10 รายเสียชีวิตระหว่างการปะทะ ขณะที่อีกมากกว่า 700 รายบาดเจ็บ ในที่สุดมอร์ซีได้ยอมรับที่จะยกเลิกคำประกาศของเขาแต่ยังคงผลักดันให้มีการลงประชามติร่างรัฐธรรมนูญ ในเดือนธันวาคมอยู่ 

 

กลุ่มการเมืองฝ่ายตรงข้ามคัดค้านร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ได้ระบุว่า ร่างรัฐธรรมนูญดังกล่าวมีปัญหาเนื่องจากไม่ได้ถูกเขียนขึ้นจากตัวแทนของประชาชน และขาดการปกป้องผู้หญิง, กลุ่มชาติพันธุ์ เสรีภาพของสื่อและเสรีภาพด้านอื่นๆ  ด้านกลุ่มอนุรักษ์นิยมสุดโต่งอิสลามซาลาฟีย์ประกาศไม่รับร่างเนื่องจากร่างรัฐธรรมนูญไม่สอดคล้องกับหลักกฎหมายอิสลาม (กฎหมายชารีอะห์) ขณะที่พรรคการเมืองหลายพรรคประกาศโหวตไม่รับร่างรัฐธรรมนูญ ด้านสมาคมผู้พิพากษาประกาศบอยคอตการทำประชามติครั้งนี้

 

ภาพผู้สนับสนุนมอร์ซี ชุมนุมสนับสนุนการทำประชามติ

ที่มาภาพ CNN

 

ภาพการชุมนุมขับไล่มอร์ซี

ที่มาภาพ wikimedia

 

ผลการทำประชามติในเดือนธันวาคม ปี 2012  ร้อยละ 63.8 หรือกว่า 10 ล้านคนของผู้มาลงคะแนนเสียงเห็นชอบในร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ โดยมีผู้มาใช้สิทธิเพียงร้อยละ 32.9 ของผู้มีสิทธิลงเสียงทั้งหมด ซึ่งน้อยกว่าจำนวนผู้มาออกเสียงประชามติในปี 2011 ข่าวจากไทยพีบีเอสระบุว่า ผู้สังเกตการณ์การลงประชามติอ้างว่าพบความผิดปกติ และการกระทำผิดขั้นตอน เช่น บางหน่วยเปิดให้ลงคะแนนเกินเวลาปิดหีบ มีการรณรงค์นอกคูหา รวมทั้งความผิดปกติของการลงทะเบียนผู้มีสิทธิลงคะแนน จึงเรียกร้องให้จัดการลงประชามติใหม่

 

การออกเสียงประชามติรับร่างรัฐธรรมนูญครั้งนี้ แทนที่จะเป็นการก้าวเดินต่อของการเมืองอียิปต์ แต่กลับกลายเป็นชนวนจุดกระแสความไม่พอใจให้แก่ผู้ชุมนุมขึ้นมาอีกครั้ง มีการชุมนุมปิดสะพานหลักของกรุงไคโรและปิดกั้นการจราจร ความแตกแยกทางการเมืองในการทำประชามติครั้งนี้ได้ส่งผลต่อสภาพเศรษฐกิจและค่าเงินของอียิปต์  

 

 

 

 

ในปี 2013 กลุ่มนักกิจกรรมที่เรียกตนเองว่า “ตามาร็อด” หรือ “กบฏ” เริ่มการจัดแคมเปญรณรงค์ล่ารายชื่อถอดถอนความเชื่อมั่นจากรัฐบาลมอร์ซี แคมเปญดังกล่าวได้มาถึงจุดสูงสุดมีการประท้วงของผู้คนกว่าล้านคนทั่วประเทศในวันที่ 30 มิถุนายน 2013 โดยเรียกร้องให้มอร์ซีลาออกจากตำแหน่ง ขณะที่กระทรวงสาธารณสุขรายงานว่า มีผู้เสียชีวิต 7 รายและบาดเจ็บอีกกว่า 600 รายในการปะทะกันระหว่างผู้สนับสนุนและต่อต้านมอร์ซี  แม้ว่ามอร์ซีจะไม่ใช่คำตอบสำหรับประชาชนอีกต่อไปแต่เขายังยืนยันที่จะไม่ลาออกจากตำแหน่งประธานาธิบดี

 

ภาพการชุมนุมขับไล่มอร์ซี

ที่มาภาพ wikimedia

 

อับเดล ฟาตะห์ อัลซีซี ผู้บัญชาการทหารสูงสุดทำรัฐประหารยึดอำนาจจากมอร์ซีในวันที่ 3 กรกฎาคม 2013 อัลซีซีกล่าวถึงการรัฐประหารครั้งนี้ว่า เป็นการยึดมั่นต่อความรับผิดชอบต่อพลเรือน และกองทัพไม่ได้แสวงหาอำนาจ เขาได้เปิดเผยโรดแมปของกองทัพ คือ ประกาศระงับใช้รัฐธรรมนูญ พร้อมแต่งตั้งรัฐบาลชั่วคราวนำโดยอัดลี มันซูร์ ประธานาธิบดี มุ่งสู่การจัดการเลือกตั้งโดยเร็ว และการแก้ไขรัฐธรรมนูญอีกครั้ง  ที่น่าสนใจ คือ การร่างรัฐธรรมนูญครั้งนี้ก็ยังคงเป็นการเขียนภายในกลุ่มผู้พิพากษากลุ่มเล็กๆ และทบทวนโดยคณะกรรมาธิการเพียง 50 คนเท่านั้น 

 

ร่างรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าวเสร็จสมบูรณ์และเปิดเผยสู่สาธารณะในช่วงปลายปี 2013 ก่อนจะนำไปลงประชามติในเดือนมกราคม ปี 2014 กองทัพได้เรียกคืนอำนาจของตัวเองผ่านร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ มีการเพิ่มอำนาจให้แก่ทหาร, ตุลาการและเจ้าหน้าที่ตำรวจ ทั้งยังให้อำนาจทหารสอบสวนคดีของพลเรือนอีกด้วย ขณะที่การปกป้องสิทธิผู้หญิง, เสรีภาพในการแสดงออกและเสรีภาพอื่นๆ มีการพัฒนาดีขึ้นกว่ารัฐธรรมนูญฉบับที่ผ่านมา

 

หลังการยึดอำนาจ ฝ่ายผู้สนับสนุนมอร์ซียังเดินหน้าประท้วงรัฐบาลชั่วคราวทำให้เกิดการปะทะกันกับกองกำลังความมั่นคงส่งผลให้ ตามรายงานของฟรีด้อม เฮ้าส์ระบุว่า มีผู้เสียชีวิตมากกว่า 1,000 คน  เจ้าหน้าที่ได้เข้าจับกุมและดำเนินคดีกับผู้นำของกลุ่มภราดรภาพมุสลิม  และมีการประกาศให้กลุ่มภราดรภาพมุสลิมเป็นกลุ่มก่อการร้าย

 

ภาพ อับเดล ฟาตะห์ อัลซีซี ผู้ทำรัฐประหาร

ที่มาภาพ atlasinfo.fr

 

 

 

 

 

แม้ว่าการทำรัฐประหารครั้งนี้ได้รับการสนับสนุนจากมวลชนจำนวนหนึ่ง แต่ไม่ใช่ในหมู่นักกิจกรรมและกลุ่มปฏิวัติ การรัฐประหารไม่ว่าจะด้วยเจตนาดีเพียงใดก็ก็สร้างบาดแผลฉกรรจ์ของระบอบประชาธิปไตยของอียิปต์เช่นเดียวกับเสรีภาพที่ทยอยล้มหายตายจากไปนับแต่นั้น 

 

รายงานของฟรีด้อม เฮ้าส์ เปิดเผยว่า การเซ็นเซอร์โดยเจ้าหน้าที่รัฐ และการเซ็นเซอร์ตัวเองยังคงเกิดขึ้นอย่างกว้างขวางในอียิปต์ รัฐบาลได้เข้ายึดหนังสือพิมพ์อัลมาสริ อัลมายูม หนังสือพิมพ์เอกชนที่ใหญ่ที่สุดในอียิปต์ด้วยเหตุผลว่าตีพิมพ์บทสัมภาษณ์ที่มีความอ่อนไหว เจ้าหน้าที่ความมั่นคงได้ควบคุมตัวบรรณาธิการของหนังสือพิมพ์และนักข่าวจากการที่พวกเขาตั้งคำถามเกี่ยวกับการสืบสวนการฉ้อโกงการเลือกตั้งประธานาธิบดีในปี 2012 นักข่าวอัลจาซีรา 3 คน ถูกศาลตัดสินให้จำคุกไม่ต่ำกว่า 7 ปีฐาน เผยแพร่ข่าวที่มีลักษณะสนับสนุนกลุ่มภราดรภาพมุสลิม 

 

ภาพ ทหารจับกุมกลุ่มผู้สนับสนุนภราดรภาพมุสลิม

ที่มาภาพ The Guardian

 

 

รัฐบาลให้เอกสิทธิ์แก่ตำรวจในการสั่งห้ามและสลายการประท้วงที่มีผู้เข้าร่วม 10 คนขึ้นไป การจัดกิจกรรมใดๆ จะต้องแจ้งให้ตำรวจทราบล่วงหน้าไม่น้อยกว่า 3 วันก่อนจัดกิจกรรม เจ้าหน้าที่ใช้แก๊สน้ำตาและกระสุนจริงกับผู้ชุมนุมรำลึกวันครอบรอบการปฏิวัติทำให้มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย  49 คน และถูกจับมากกว่า 1,000 คน การชุมนุมรำล นักกิจกรรมที่ใช้เงินทุนสนับสนุนจากต่างประเทศเพื่อกระทำการใดที่เป็นภัยต่อผลประโยชน์แห่งชาติต้องโทษจำคุกตลอดชีวิตและปรับราว 70,000 ดอลลาร์สหรัฐ มากไปกว่านั้นหากผู้กระทำผิดเป็นข้าราชการหรือกระทำความผิดที่เข้าข่ายการก่อการร้ายจะได้รับโทษประหารชีวิต 

 

หลังการรัฐประหาร รัฐบาลเตรียมจัดทำประชามติรับรองร่างรัฐธรรมนูญใหม่ขึ้นเป็นครั้งที่ 3 ในรอบ 5 ปี ท่ามกลางการคุกคามของรัฐบาลที่มีต่อผู้ไม่เห็นด้วย สำนักข่าวนิวสเตทแมน  รายงานว่า ผู้สนับสนุนกลุ่มภราดรภาพมุสลิมซึ่งก่อนหน้านี้หลายพันคนถูกคุมขัง และหลายร้อยคนถูกสังหารโดยรัฐบาลทหาร ประกาศบอยคอต ไม่เข้าร่วมการทำประชามติ เช่นเดียวกับกลุ่มอื่นๆ ที่ต่อต้านการยึดอำนาจของทหารครั้งนี้

 

ฮิวแมนไรท์ว็อช องค์กรจับตาสิทธิมนุษยชนรายงานว่า ไม่กี่วันก่อนลงประชามติ นักกิจกรรมอย่างน้อย 7 คนจาก พรรคอียิปต์เข้มแข็ง (the Strong Egypt Party) ถูกจับกุมจากการติดโปสเตอร์และแจกเอกสารรณรงค์ลงเสียงไม่เห็นด้วยกับร่างรัฐธรรมนูญ  ต่อมาสำนักข่าวเวิล์ดไทม์ รายงานว่า พรรคอียิปต์เข้มแข็ง ซึ่งเป็นกลุ่มเดียวที่ยังคงรณรงค์ให้โหวตไม่รับร่าง ประกาศเลิกรณรงค์หลังจากที่สมาชิกถูกจับ โดยพรรคอียิปต์เข้มแข็งกล่าวว่า ประชามติครั้งนี้มีแค่ตัวเลือกเดียว คือ โหวตYES การโหวต NO นั้นต้องห้าม กระบวนการครั้งนี้ไม่เป็นธรรมและไม่เสรี และประกาศเปลี่ยนจุดยืนมาเป็นบอยคอตด้วย 

 

ผู้สื่อข่าวของ เดอะนิวยอร์กเกอร์ เคยตั้งคำถามต่อโฆษกคณะกรรมการการเลือกตั้งว่า มันเป็นเรื่องที่ถูกต้องตามกฎหมายสำหรับพลเมืองอียิปต์ที่จะแสดงออกสัญลักษณ์ที่เรียกร้องให้ประชาชนลงเสียงไม่เห็นด้วย โฆษกคณะกรรมการการเลือกตั้งปฏิเสธที่จะตอบคำถามตรงๆ แต่ตอบเลี่ยงว่า หากมีใครถูกจับกุมในตอนนี้ เจ้าหน้าที่สอบสวนมีหลักฐานที่ชัดเจนแล้วถึงความเกี่ยวข้องของผู้ต้องหากับการกระทำความผิด 

 

ขณะที่การรณรงค์ไม่เห็นด้วยถูกปราบปรามแต่กลับมีการรณรงค์ในการกระตุ้นชาวอียิปต์ให้ลงเสียงเห็นด้วยในร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่นี้อย่างดาษดื่น มีการแขวนป้ายขนาดใหญ่ไว้ตามสะพานและสะพานลอยหลักในกรุงไคโรกับสโลแกนที่ว่า เห็นด้วยกับรัฐธรรมนูญ ไม่เห็นด้วยต่อการก่อการร้าย (Yes to the constitution, no to terrorism.) ขณะที่การโฆษณาชวนเชื่อและการให้ข้อมูลแบบผิดๆ หมุนเวียนอยู่ในรายการโทรทัศน์ของอียิปต์ 

 

ภาพป้ายโฆษณา รณรงค์ให้รับร่างรัฐธรรมนูญ

ที่มาภาพ dailynewsegypt

 

 

 

 

 

 

 

ภาพ ทหารดูแลการลงประชามติอย่างใกล้ชิด

ที่มาภาพ latimes

 

การลงประชามติร่างรัฐธรรมนูญปี 2014 นี้มีผู้ออกมาใช้สิทธิร้อยละ 38.6 จากจำนวนผู้สิทธิมาออกเสียงทั่วประเทศ 53 ล้านคนเป็นจำนวนที่น้อยกว่าการลงเสียงประชามติครั้งแรกในปี 2011 โดยผลการลงเสียงประชาชนร้อยละ 98.1 ที่มาใช้สิทธิเห็นชอบในร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ 

 

เมื่อร่างรัฐธรรมนูญใหม่ประกาศใช้ การเลือกตั้งประธานาธิบดีก็จัดขึ้นในเดือนพฤษภาคม ปี 2014 โดยมีผู้ลงสมัครรับเลือก 2 คนเท่านั้นคือ อับเดล ฟาตะห์ อัลซีซี อดีตผู้บัญชาการกองทัพและฮัมดีน ซับบาห์อี นักการเมืองฝ่ายซ้าย ผลคืออัล ซีซีได้รับชัยชนะไปอย่างท่วมท้นกว่าร้อยละ 96 ของผู้มีสิทธิออกเสียงทั้งหมด โดยปรากฏรายงานจำนวนหนึ่งระบุถึงการกระทำผิดกฎหมายเลือกตั้ง เช่น การใช้ทรัพย์สินของรัฐไปสนับสนุนอัล ซีซี และผู้ใช้สิทธิถูกคุกคามให้หวาดกลัวจากผู้สนับสนุนอัลซีซีและเจ้าหน้าที่รัฐบาล   

 

ในเดือนตุลาคม 2015 อียิปต์จัดการเลือกตั้งรัฐสภาโดยมีผู้ออกมาใช้สิทธิน้อยที่สุดนับตั้งแต่มีการปฏิวัติโค่นล้ม มูบารัคในปี 2011  ต่อมาในเดือนกุมภาพันธ์ 2016 อัล ซีซีได้กล่าวว่า การส่งผ่านการปกครองระบอบประชาธิปไตยได้เสร็จสมบูรณ์แล้ว 

 

หลังจากการปฏิวัติขับไล่เผด็จการในปี 2011 อียิปต์ก็เผชิญกับความวุ่นวายทางการเมืองตลอดระยะเวลากว่า 5 ปี การเมืองอียิปต์ภายใต้อัล ซีซีไม่ได้เดินหน้าหรือเปลี่ยนแปลงไปจากยุคเผด็จการของมูบารัคมากนัก  อำนาจที่ล้นมือของอัล ซีซีนำไปสู่การละเมิดสิทธิประชาชนเห็นได้จากนักโทษทางการเมืองจำนวนมาก 

 

ในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมาชาวอียิปต์เริ่มอดรนทนไม่ไหวต่ออัล ซีซีในการคอร์รัปชั่น, ความยากจนและอัตราการว่างงาน ในเดือนเมษายนประชาชนหลายพันคนได้ออกมาเดินขบวนป่าวร้องว่า Down with the regime และ Leave ซึ่งเป็นสโลแกนที่ใช้ประท้วงมูบารัคในปี 2011  

 

 

 

 

 

 

ที่มาภาพ Sebastian Horndasch

 

 

 

______________